„…Koncentrując się na qi – stawać się doskonale delikatnym, umieć być jak nowo narodzone dziecko!...Widzieć jasno we wszystkich kierunkach; umieć nie podejmować działań (wuwei)…
To się nazywa „tajemną biegłością” Xuán dé "
Tak pisze Laozi w dziesiątej części daoistycznego traktatu Daodejing.
A neodaoistyczny filozof Wang Bi, komentuje to między innymi tak:
„Kto stosuje [ćwiczenia regulujące przepływ] qi, ten osiąga harmonię doskonałej delikatności…”
O filozofii daoistycznej, jednym z trzech, obok konfucjanizmu i buddyzmu, filarów kultury chińskiej, mówi się, że nie ma zbyt wielu tekstów, natomiast ma całą masę aplikacji. Albowiem daoistyczne koncepcje strategii działania dotyczą większości chińskich aktywności, ze sztuką, w tym i sztuką walki oczywiście, na czele. „Tajemna biegłość” jest jednym z tych pojęć, w których, jak w zwierciadle, odbija się całość sposobu skutecznego działania w zmiennych okolicznościach. Aby ją zrozumieć, musimy wiedzieć o dwóch najważniejszych założeniach daoizmu.
Po pierwsze świat, rozumiany jako całość tego co istnieje, jest w nieustannym ruchu, w permanentnej transformacji. Nic nie jest niezmienne, stabilne, wszystko płynie i przemienia się, zgodnie z przepływem qì(气)pomiędzy dwoma biegunami – yīn i yáng (阴阳) Po drugie, aby skutecznie funkcjonować w świecie nieustannej zmiany trzeba przybrać odpowiednią postawę poznawczą – Chińczycy nazywają ją „nie-umysł” (wúxīn - 无心). Mówiąc w skrócie, polega ona na nie przyjmowaniu żadnych założeń i postrzeganiu świata w jego surowej, płynnej postaci – dlatego też porównuje się tę postawę do umysłu nowo narodzonego dziecka, istoty, która jeszcze nie zdążyła przyjąć kulturowych norm i sposobów obserwacji i oceniania rzeczywistości, działa naturalnie i spontanicznie.
Powstaje pytanie: po co nam wúxīn? Dokładnie po to, aby skutecznie działać w rzeczywistości, w której przyszło nam funkcjonować. Chińscy mędrcy daoistyczni uważali, że taka postawa pozwoli na dostrzec samą zasadę według której funkcjonuje rzeczywistość, dostrzec przepływ qì i również pozwoli nam zharmonizować się z ruchem przepływu qì, z ruchem przemian świata. Albowiem, zdaniem Chińczyków, lepiej jest wykorzystać ruch prądu rzeki do płynięcia nią, niż starać się, np. za pomocą wioseł, płynąć pod prąd.
„Tajemna biegłość” jest właśnie taką umiejętnością funkcjonowania w świecie, umiejętnością osiągania harmonii z nurtem przemian rzeczywistości. Gdy funkcjonujemy w zgodzie z ruchem świata nasze działania mają moc Natury – jesteśmy stabilni jak góra, szybcy jak wiatr, a uderzenia nasze mają siłę tajfunu, lub skalnej lawiny. A dlaczego nazywamy taką biegłość tajemną? Gdyż ten sposób działania odnosi się wprost do samego Dào (道) – niewyrażalnego i niewytłumaczalnego źródła całej rzeczywistości. Dào nie da się pojąć za pomocą dyskursywnego intelektu, nie da się zrozumieć, można Dào tylko doświadczyć, wchodząc na drogę praktyki, a efekt tego doświadczenia nie jest nawet ujmowalny w słowa – dlatego mówimy o tajemnicy. Działanie z „tajemną biegłością” dla osób postronnych wydaje się wręcz niemożliwe do osiągnięcia.
Ale jedna ważna rzecz: „tajemna biegłość” nie jest rodzajem cudu, który przychodzi, oddziałuje na nasz zewnątrz, tak, jak w koncepcji natchnienia, nie jest również wrodzoną zdolnością, jak to funkcjonuje w zachodniej idei talentu. Jest efektem wytrwałego, nieustannego ćwiczenia się, praktykowania w osiąganiu odpowiedniego stanu poznawczego i w regulowaniu przepływu qì. Chińska sztuka walki Tàijíquán (太极拳) jest jedną z praktyk, które można podjąć w celu osiągnięcia „tajemnej biegłości” i wejścia na drogę osiągania harmonii ze światem. I wtedy nie będzie sytuacji, w której się nie odnajdziemy i nie będzie zdarzeń, które nas wytrącą z równowagi.
Serdecznie zapraszamy do praktyki stylu Chén Tàijíquán(陈氏太极拳) -drogi osiągania harmonii ze sobą i ze światem.
Rafał Mazur